SELÇUK BAYRAKTAR

Qısa Tərcümeyi-Hal

Türkiyənin ilk yerli PUA və silahlı PUA sistemlərinin memarı – qısa uçuş-enmə zolaqlarına malik gəmilərdən qalxıb enə bilən dünyanın ilk silahlı pilotsuz uçuş aparatı olan Bayraktar TB3 və ölkənin ilk yerli pilotsuz qırıcı təyyarəsi Bayraktar KIZILELMA layihələrinin rəhbəri Selçuk Bayraktar, 1979-cu ildə İstanbulun Sarıyer rayonunda anadan olub.

1997-ci ildə nüfuzlu Robert Kollecini bitirdikdən sonra, 2002-ci ildə İstanbul Texniki Universitetinin Elektronika və Rabitə mühəndisliyi ixtisası üzrə bakalavr dərəcəsi alıb. 2004-cü ildə Pensilvaniya Universitetinin (UPenn) Elektrik və Sistem Mühəndisliyi fakültəsində magistr təhsilini tamamlayaraq pilotsuz uçuş aparatlarının qrup halında uçuşu və robotların koordinasiyası üzrə qabaqcıl tədqiqatlar aparıb. Daha sonra MIT (Massachusetts Texnologiya İnstitutu)-nda magistratura və doktorantura təhsili zamanı pilotsuz helikopterlər üçün avtonom uçuş idarəetmə alqoritmləri üzərində çalışıb və 2006-cı ildə ikinci magistr dərəcəsini alıb. O, 2007-ci ildə Türkiyəyə qayıdaraq Baykar şirkətində pilotsuz uçuş aparatları texnologiyalarının inkişafını davam etdirib.

Selçuk Bayraktar 2007-ci ildən Baykar şirkətinin Texniki direktoru (CTO), 2021-ci ildən isə İdarə Heyətinin Sədri vəzifəsində çalışır. Onun işi yerli PUA sistemlərinin aviyonika arxitekturası, uçuşa nəzarət və kruiz alqoritmlərinin hazırlanması, sistemlərin kinematikası və dinamikası, eləcə də elektron avadanlıqlar və quraşdırılmış proqram təminatı üzərində cəmlənir.

Baykarda o, Türkiyənin ilk yerli pilotsuz uçuş aparatı olan Bayraktar Mini PUA-nın və 2014-cü ildən Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin istifadəsində olan, öz sinfində dünyanın ən yaxşı dronu kimi tanınan Bayraktar TB2 (silahlı) PUA-nın hazırlanmasına rəhbərlik edib. 2025-ci ilin oktyabr ayına qədər 1,25 milyon saatdan çox uçuş həyata keçirmiş TB2 artıq 36 ölkəyə ixrac olunub. Selçuk Bayraktar həmçinin Türkiyənin ilk 6 ton maksimum qalxış kütləsinə malik döyüş PUA-sı olan Bayraktar AKINCI HPUA-ı (Hücum Pilotsuz Uçuş Aparatı) inkişaf etdirib və bu təyyarə 2021-ci ildə Türkiyə Silahlı Qüvvələrinə təhvil verilib. 2025-ci ilin oktyabrına qədər AKINCI 100 000 uçuş saatını tamamlayıb və 16 ölkəyə ixrac olunub.

Hazırda o, Bayraktar TB3 və Bayraktar KIZILELMA layihələrinə rəhbərlik edir. TB3 2024-cü il 19 noyabr tarixində TCG Anadolu gəmisindən qalxaraq dünyanın qısa zolaqlı gəmilərdən uçuş və eniş edə bilən ilk silahlı PUA-sı olub. KIZILELMA isə 2022-ci il 14 dekabrda ilk sınaq uçuşunu 2023-cü il üçün planlaşdırılmış tarixdən əvvəl həyata keçirib. Onun rəhbərliyi ilə KIZILELMA və AKINCI birgə uçuşlar icra edərək dünya aviasiya tarixində ilk dəfə olaraq iki döyüş pilotsuz təyyarənin formasiya halında uçuşunu uğurla yerinə yetiriblər.

Selçuk Bayraktar həmçinin Fergani Space Technologies adlı kosmos texnologiyaları şirkətinin qurucusudur. Burada o, aşağı orbitli peyk qrupları və orbital transfer aparatlarının hazırlanmasına rəhbərlik edir.

COVID-19 pandemiyası dövründə Bayraktar Türkiyədə yerli süni tənəffüs cihazlarının hazırlanmasına rəhbərlik edib. BIOSYS, BAYKAR, ASELSAN və ARÇELİK tərəfindən istehsal olunan bu cihazlar bir çox ölkəyə ixrac edilib və ya hədiyyə olunub.

O, həmçinin CanSağlığı (Canan Bayraktar İctimai Sağlamlıq) Fondunun təsisçisi və Himayəçilər Şurasının sədri kimi genetika, immunologiya və nadir xəstəliklər üzrə elmi layihələrə dəstək verir. Bundan əlavə, KÜME (Mədəniyyət və İrs) Fondunun da Himayəçilər Şurasının sədri kimi fəaliyyət göstərir. Fondun məqsədi bəşər sivilizasiyasının tarixini bütöv şəkildə araşdırmaq və qədim dəyərlərin köməyi ilə müasir sosial problemlərə həll tapmaqdır.

Selçuk Bayraktar 2021-ci il 1 aprel tarixində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən Qarabağ Ordeni ilə təltif olunub. O, həmçinin 2022-ci ildə Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski tərəfindən “Ukrayna Dövlət Xidmət Ordeni” ilə mükafatlandırılıb.

2023-cü il 4 aprel tarixində Azərbaycan Müdafiə naziri Zakir Həsənov tərəfindən Hərbi Əməkdaşlıq Medalı ilə, 2023-cü il 2 oktyabr tarixində isə Azərbaycan Prezidenti tərəfindən ASAN Xidmətin “Səmərəli Əməkdaşlıq Medalı” medalı ilə təltif olunub.

2023-cü il 18 oktyabrda Mali Prezidenti Assimi Goita tərəfindən ölkənin ən yüksək mükafatı olan Mali Milli Ordeni, 2024-cü il 28 fevralda Ukrayna Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Şurası tərəfindən “1-ci dərəcəli Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Ordeni”, 2024-cü il 9 oktyabrda isə Qırğızıstan Prezidenti Sadir Japarov tərəfindən Qırğızıstan Dövlət “Dank” Ordeni ilə təltif olunub.

Selçuk Bayraktar həmçinin T3 Fondunun Himayəçilər Şurasının sədridir. Bu fond milli texnologiya təşəbbüsünü dəstəkləyir, istedadlı gəncləri yerli texnologiya istehsalına təşviq edir və TEKNOFEST – dünyanın ən böyük aviasiya və texnologiya festivalını təşkil edir. TEKNOFEST 2022-ci ildə Azərbaycanda, 2025-ci ildə isə Şimali Kipr Türk Respublikasında keçirilib və tədbirin beynəlxalq təsirini artırıb.

Selçuk Bayraktar 2016-cı ildə Sümeyye Erdoğan Bayraktar ilə evlənib. Cütlüyün iki övladı var. Selçuk Bayraktar həmçinin xüsusi pilot lisenziyasına malikdir.
 

Ətraflı Tərcümeyi-Hal

Türkiyənin ilk yerli PUA/SPUA (Silahlı Pilotsuz Uçuş Aparatı) sistemlərinin memarıdır. O cümlədən Bayraktar TB3, qısa uçuş zolaqlarına malik gəmilərdən fəaliyyət göstərə bilən dünyanın ilk TAİHA-sı və Bayraktar KIZILELMA, Türkiyənin ilk yerli pilotsuz qırıcı təyyarəsi layihələrinin rəhbəridir. O, Baykar şirkətində İdarə Heyətinin Sədri və Texniki Direktor (CTO) vəzifələrində çalışır. Həmçinin T3 Fondu, Mədəniyyət və İrs Fondu və CANSAĞLIĞI Fondunun Himayəçilər Şurasının Sədridir.

İbtidai təhsilini Sarıyer ibtidai məktəbində tamamladıqdan sonra Bayraktar 1997-ci ildə nüfuzlu Robert Kollecini bitirmiş və 2002-ci ildə İstanbul Texniki Universitetinin Elektronika və Rabitə mühəndisliyi ixtisası üzrə bakalavr dərəcəsi almışdır. O, 2004-cü ildə Pensilvaniya Universitetinin (UPenn) Elektrik və Sistem Mühəndisliyi fakültəsində magistr təhsilini başa vurmuşdur. Pilotsuz uçuş aparatlarının formasiya uçuşları, hava və yer robot qruplarının koordinasiyası, həmçinin uçuşun idarə və naviqasiya sistemləri üzrə apardığı qabaqcıl tədqiqatlar sonradan elmi nəşrlərin mövzusuna çevrilmişdir.

UPenn-dəki magistr proqramını tamamladıqdan sonra Bayraktar Massachusetts Texnologiya İnstitutu (MIT) tərəfindən tam təqaüdlə magistratura və doktorantura proqramlarına dəvət almışdır. MIT-də olduğu müddətdə o, pilotsuz helikopter sistemlərinə aqressiv manevrlər etməyə imkan verən avtomatik uçuş idarəetmə alqoritmlərini tədqiq etmişdir. 2006-cı ildə MIT-dən Aerospace Engineering ixtisası üzrə ikinci magistr dərəcəsini aldıqdan sonra o, doktorluq təhsilini Georgia Tech universitetində davam etdirməyə başlamış, lakin növbəti il Türkiyəyə qayıdaraq Baykar şirkətində pilotsuz uçuş aparatları texnologiyalarının inkişafını davam etdirmişdir.

Selçuk Bayraktarın Baykar şirkətindəki fəaliyyəti, yerli PUA sistemlərinin aviyonika arxitekturası, uçuş nəzarət və kruiz alqoritmlərinin hazırlanması, sistem kinematikası və dinamikası, eləcə də elektron avadanlıqlar və quraşdırılmış proqram təminatı üzərində cəmlənir.

Baykarda, Bayraktar daha əvvəl Bayraktar Mini PUA — Türkiyənin ilk yerli pilotsuz uçuş aparatının hazırlanmasına rəhbərlik etmişdir. Bu aparat 2014-cü ildən etibarən Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin xidmətinə qəbul olunmuşdur. O, həmçinin Bayraktar TB2 SPUA (Silahlı Pilotsuz Uçuş Aparatı)  layihəsinə rəhbərlik etmişdir ki, bu da mütəxəssislər tərəfindən öz sinfində dünyanın ən yaxşı dronu kimi xarakterizə edilir. 1,25 milyon uçuş saatından çox fəaliyyət göstərmiş TB2 2025-ci ilin oktyabrına qədər 36 ölkəyə ixrac edilmişdir.

Bayraktar və komandası həmçinin Bayraktar AKINCI TAİHA — 6 ton maksimum qalxış kütləsinə malik Türkiyənin ilk döyüş PUA-sını hazırlamış, onu 2021-ci ildə Türkiyə Silahlı Qüvvələrinə təhvil vermiş və 2025-ci ilin oktyabrına qədər 16 ölkəyə ixrac etmişdir.

Selçuk Bayraktar hal-hazırda Bayraktar TB3 və Bayraktar KIZILELMA layihələrinin hazırlanmasına rəhbərlik edir. Bayraktar TB3, 2024-cü il 19 noyabr tarixində TCG Anadolu gəmisindən qalxaraq və enərək, qısa uçuş-enmə zolağına malik gəmidən qalxış və eniş edə bilən dünyanın ilk silahlı pilotsuz uçuş aparatı (TAİHA) olmuşdur. Bayraktar KIZILELMA, Türkiyənin ilk pilotsuz qırıcı təyyarəsi olaraq, 2022-ci il 14 dekabr tarixində – 2023-cü il üçün planlaşdırılmış ilkin tarixdən daha əvvəl – ilk sınaq uçuşunu həyata keçirmişdir.

Selçuk Bayraktar hazırda Bayraktar TB3 silahlı PUA və Bayraktar KIZILELMA layihələrini hazırlayan komandaları idarə edir. Bayraktar TB3, 2024-cü il 19 noyabr tarixində TCG Anadolu gəmisindən qalxaraq və enərək, dünyada qısa uçuş-enmə zolağına malik gəmilərdən qalxış və eniş edə bilən ilk TAİHA olmuşdur. Bayraktar KIZILELMA, Türkiyənin ilk pilotsuz qırıcı təyyarəsi olaraq, 2022-ci il 14 dekabr tarixində – 2023-cü il üçün nəzərdə tutulan tarixdən əvvəl – ilk uçuşunu həyata keçirmişdir.

Selçuk Bayraktar tərəfindən rəhbərlik edilən inkişaf işləri çərçivəsində Bayraktar KIZILELMA, qlobal aviasiya tarixində ilk dəfə olaraq formasiya uçuşları həyata keçirmişdir. Bu çərçivədə iki döyüş pilotsuz uçuş aparatı – AKINCI TAİHA və KIZILELMA Pilotsuz Qırıcı Təyyarəsi – bir neçə dəfə yaxın məsafəli formasiya uçuşlarını uğurla yerinə yetirmiş və bu hadisə aviasiya tarixində görünməmiş bir nailiyyət kimi qeyd edilmişdir.

Bayraktar həmçinin Fergani Space Technologies adlı texnoloji şirkəti vasitəsilə kosmos tədqiqatları sahəsində fəaliyyət göstərir. O, burada aşağı orbitli peyk qruplarının, orbital transfer vasitələrinin və buraxılış sistemlərinin hazırlanmasına rəhbərlik edir.

Koronavirus pandemiyasına cavab olaraq, Selçuk Bayraktar Türkiyədə yerli reanimasiya süni tənəffüs aparatlarının hazırlanmasına rəhbərlik etmişdir. Bu cihazlar nəticə etibarilə BIOSYS, BAYKAR, ASELSAN və ARÇELİK şirkətləri tərəfindən birgə istehsal olunmuş, dünyanın müxtəlif ölkələrinə ixrac edilmiş və ya hədiyyə edilmişdir.

O, həmçinin CANSAĞLIĞI (Canan Bayraktar İctimai Sağlamlıq) Fondunun qurucusu və Himayəçilər Şurasının Sədri kimi fəaliyyətini davam etdirir. Bu fond genetika, immunologiya və nadir xəstəliklər sahəsində elmi layihələri dəstəkləyir və fərdi və ictimai sağlamlığın təşviqinə yönəlmiş fəaliyyətlər həyata keçirir.

Selçuk Bayraktar, 2021-ci il 1 aprel tarixində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən Qarabağ Ordeni ilə təltif edilmişdir. Bu mükafat Bayraktar TB2 silahlı pilotsuz uçuş aparatının Qarabağın azad olunmasına verdiyi töhfələrə görə təqdim olunmuşdur. O, həmçinin 2022-ci ildə Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski tərəfindən “Ukrayna Dövlət Xidmət Ordeni” ilə təltif edilmişdir.

2023-cü il 4 aprel tarixində o, Azərbaycan Müdafiə naziri Zakir Həsənov tərəfindən Hərbi Əməkdaşlıq Medalı ilə, 2023-cü il 2 oktyabr tarixində isə Azərbaycan Prezidenti tərəfindən ASAN Xidmətin “Səmərəli Əməkdaşlıq Medalı” medalı ilə təltif olunmuşdur.

2023-cü il 18 oktyabr tarixində Mali Prezidenti Assimi Goita tərəfindən ölkənin ən yüksək mükafatı olan Mali Milli Ordeni, 2024-cü il 28 fevral tarixində Ukrayna Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Şurası tərəfindən “1-ci dərəcəli Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Ordeni”, 2024-cü il 9 oktyabr tarixində isə Qırğızıstan Prezidenti Sadir Japarov tərəfindən Qırğızıstan Dövlət “Dank” Ordeni ilə təltif edilmişdir. 

Türkiyə Texnologiya Komandası (T3) Fondunda, Himayəçilər Şurasının Sədri kimi fəaliyyət göstərən Selçuk Bayraktar, istedadlı gənclərin və hər yaşdan insanların texnologiya inkişafı proseslərində iştirakını təşviq edir. T3 Fondu, qlobal rəqabət baxımından strateji əhəmiyyət daşıyan məhsulların, sistemlərin və komponentlərin yerli istehsalını dəstəkləyən müəssisələri, tədqiqatları və layihələri maliyyələşdirir.

Bayraktar, Fondun Milli Texnologiya Təşəbbüsü vizyonunu həyata keçirmək üçün elmi fəaliyyətlərinə rəhbərlik edir. O, komandası və tərəfdaşları ilə birlikdə TEKNOFEST — Türkiyənin ilk və yeganə aviasiya və texnologiya festivalını — təşkil edir. Bu festival vasitəsilə o, aviasiya və kosmos sevgisini bütün cəmiyyətlə paylaşaraq, bunu Milli Texnologiya Təşəbbüsü üçün vacib bir məsələ kimi qəbul edir.

TEKNOFEST, 2022-ci ildə Azərbaycanda, 2025-ci ildə isə Şimali Kipr Türk Respublikasında keçirilmişdir. Bu, festivalın təsirinin Türkiyə sərhədlərini aşdığını göstərən mühüm göstəricidir.

Bundan əlavə, Selçuk Bayraktar, Mədəniyyət və İrs (KÜME) Fondunun da Himayəçilər Şurasının Sədri kimi fəaliyyət göstərir. Onun tərəfindən yaradılmış bu fond, insan sivilizasiyasının tarixinin bütöv şəkildə təhlilini təşviq edir və qədim dəyərlərin köməyi ilə müasir sosial problemlərə həll yolları inkişaf etdirməyi hədəfləyir.

Selçuk Bayraktar, 2016-cı ildə Sümeyye Erdoğan Bayraktar ilə evlənmişdir. Cütlüyün iki övladı var. Selçuk Bayraktar həmçinin xüsusi pilot lisenziyasına malikdir.
 

PATENTLƏR

• Hava Araçları İçin Otomatik İniş-Kalkış Sistemi (Türk Patent Enstitüsü 2015/07928)

• Değişen Çalışma Şartlarını Algılayabilen Elektromekanik Servo Motor Kontrollü Eyleyici Sistemi Ve Kontrol Metodu (Türk Patent Enstitüsü 2015/14111)

• Üç Yedekli Uçuş Kontrol Sistemi (Türk Patent Enstitüsü Ref: PT2015-00693)

• Ekg Cihazı (Türk Patent Enstitüsü Ref: PT2015-00693)

ELMİ MƏQALƏLƏR